tło historyczne
Tło historyczne

Wrzesień tego roku będzie okresem refleksji nad minionymi czasy, nad tragicznymi, ale pięknymi w swym tragizmie, kartami rozdziałów dziejów Polski.

Okazją ku temu będzie okrągła, 70 rocznica wybuchu drugiej wojny światowej, która zaczęła się od agresji Niemiec hitlerowskich na Polskę. Szóstego dnia wojny obronnej 1939 roku zmagania wojenne dotarły na teren ziemi bocheńskiej. Operująca w południowej części kraju Armia „Kraków”, po przegranej bitwie granicznej, wycofywała się przez Bochnię na nową linię obrony, wyznaczoną przez Naczelnego Wodza na rzece Dunajec.

Bochnia, miasto górnicze, była w przedwojennej Polsce miejscem stacjonowania 5 Dywizjonu Taborów, w pobliżu miasta znajdowały się też wielkie magazyny amunicji Armii „Kraków”, ukryte w puszczy niepołomickiej. Dlatego miasto zgodnie z rozkazem dowódcy Grupy Operacyjnej „Boruta” gen. Mieczysława Boruty-Spiechowicza: „należało bronić”.

Wokół Bochni, rankiem 6 września na pozycjach obronnych znajdowały się następujące jednostki: na południu 10 Brygada Kawalerii płk. Stanisława Maczka, od zachodu 21 Dywizja Piechoty Górskiej gen. J. Kustronia, bataliony Korpusu Ochrony Pogranicza 1 Brygady Górskiej i oddziały Obrony Narodowej. Sztab GO „Boruta” stacjonował w pobliskich Krzyżanowicach.

Przed południem masy wrogich czołgów z 2 Dywizji Pancernej i hitlerowskich żołnierzy z 3 Dywizji Górskiej natarły na obrońców. Dzięki przewadze czołgów i artylerii Niemcy o zmierzchu weszli do płonącego miasta.

Jednakże wykonany na rozkaz ppłk. Warzyboka kontratak cieszyńskich strzelców podhalańskich i oddziałów Obrony Narodowej odrzucił Niemców z zajętych stanowisk. W tym czasie 10 Brygada Kawalerii zabezpieczała południowe skrzydło obrony i dzięki bitwom w Leszczynie, Wiśniczu Nowym i Dołuszycach nie dopuściła do okrążenia broniących się w Bochni wojsk.

Nocą oddziały polskie wykonały odskok na linię Dunajca w okolice Radłowa. 7 września 1939 roku oddziały hitlerowskie wkroczyły do miasta...

Zamiarem władz Bochni jest przybliżenie mieszkańcom tamtych wydarzeń.

W tym celu przygotowywana jest rekonstrukcja historyczna pn. „Bitwa o Bochnię”, której uczestnikami będą rekonstruktorzy wojskowi z terenu praktycznie całej Polski. Mamy zapewnienie, że do Bochni zostaną sprowadzone zrekonstruowane polskie oraz niemieckie pojazdy pancerne z tamtej epoki, sprzęt artyleryjski oraz strzelecki. Staramy się o zachowanie autentyczności odtwarzanych wydarzeń poprzez zaproszenie do udziału w imprezie grup rekonstrukcyjnych wykazujących najwyższy profesjonalizm.

Na bocheńskich cmentarzach: przy ul. Orackiej i Windakiewicza leży pochowanych 42 oficerów i żołnierzy Wojska Polskiego, poległych na ziemi bocheńskiej w dniach 5 i 6 września 1939 r. Do tej pory udało się zidentyfikować 37 spośród nich:

1. Por. Zygmunt Gasztołd–Bukraba z 24 pułku ułanów
2. Por. Alojzy Szczęsny-Orłowski z 21 pułku artylerii lekkiej
3. Por. Wincenty Osuch z 4 pułku strzelców podhalańskich
4. Por. Marian Rajski
5. Kpr. podch. Franciszek Dubiel z 6 Pułku Lotniczego we Lwowie
6. Podch. Franciszek Surdel
7. Szer. Stanisław Borowiec z 22 pułku piechoty
8. Jan Borucki
9. Sap. Stanisław Buras z 4 pułku saperów
10. Antoni Chodak z 3 pułku strzelców podhalańskich
11. Szer. Antoni Gąsior z 202 rezerwowego pułku piechoty
12. Strz. Józef Grabowski z 4 pułku strzelców podhalańskich
13. Strz. Stefan Keksberg z 4 pułku strzelców podhalańskich
14. Strz. Józef Kosmaty z 4 pułku strzelców podhalańskich
15. Erwin Kośmider z Korpusu Ochrony Pogranicza „Snów”
16. Strz. Robert Macura z 4 pułku strzelców podhalańskich
17. St. ułan Bolesław Maj z 24 pułku ułanów
18. Michał Markura z 4 pułku strzelców podhalańskich
19. Strz. Alojzy Matuszak z 4 pułku strzelców podhalańskich
20. Strz. Robert Mazur z 4 pułku strzelców podhalańskich
21. Strz. Józef Mrowiec z 4 pułku strzelców podhalańskich
22. Strz. Józef Nowak z 4 pułku strzelców podhalańskich
23. Strz. Alojzy Orłowski z 4 pułku strzelców podhalańskich
24. St. strz. Wasyl Senkow z 4 pułku strzelców podhalańskich
25. Szer. Piotr Skrzyszowski z 10 pułku strzelców konnych
26. Strz. Piotr Skrzyszewski 4 pułku strzelców podhalańskich
27. Szer. Bronisław Socha z 202 rezerwowego pułku piechoty
28. Strz. Erwin Sołtysik z 4 pułku strzelców podhalańskich
29. Stefan Staniak z Korpusu Ochrony Pogranicza
30. Strz. Albin Stańczak z 4 pułku strzelców podhalańskich
31. Marian Stroka
32. St. strz. Emil Stuchlik z 4 pułku strzelców podhalańskich
33. Strz. Julian Szczerbiński z Korpusu Ochrony Pogranicza
34. Szer. Karol Szmuc z 10 pułku strzelców konnych
35. Stefan Waksberg z 3 pułku strzelców podhalańskich
36. Szer. Franciszek Wolny z 73 pułku piechoty
37. Strz. Paweł Ziurkowski z 4 pułku strzelców podhalańskich

Nazwiska 5 pozostałych nadal skrywa mgła tajemnicy…

Szybki kontakt

Urząd Miejski w Bochni
ul. Kazimierza Wielkiego 2, 32-700 Bochnia
tel.: 014 61 49 105
mail: sekretarz(a)um.bochnia.pl